Mekanizma të rinj molekularë të përfshirë në humbjen e kujtesës dhe dëmtimin konjitiv, teste më pak invazive që janë në gjendje të identifikojnë sëmundjen e Alzheimerit kur ende nuk ka dhënë shenjat e para.
Por tashmë ka funksionuar nën radar, duke filluar të sulmojë trurin tonë, ilaçe që duket se funksionojnë, por që më pas zhgënjejnë pjesërisht pritshmëritë.
Enigma e ndërlikuar që është Alzheimer është padyshim larg zgjidhjes, pavarësisht përpjekjeve të studiuesve dhe industrisë farmaceutike të vëmendshme ndaj biznesit të demencës.
Dhe me shifrat që ekzistojnë, shifra të destinuara të trefishohen deri në vitin 2050, është e qartë se pritshmëritë e të sëmurëve dhe të familjeve që mbajnë barrën e ndihmës pothuajse ekskluzivisht, janë shumë të larta.
Megjithatë, molekulat e reja nuk do të ndryshojnë fatin e sëmundjes, sipas një studimi të fundit ndërkombëtar të botuar në Alzheimer & Dementia.
Për një sërë arsyesh, të analizuara nga studiuesit, dhe të cilat Sebastian Walsh, autori i parë i studimit, i cili analizon sfidat e barnave të reja për Alzheimerin, sfidat klinike dhe të popullsisë, perspektiva për sistemet shëndetësore. Por edhe efektive.
“Dëshmia që kemi – shpjegon Walsh – është se ata që përdorin këto barna të reja për Alzheimer për një vit e gjysmë kanë një kursim të vogël në rënien konjitive. Vetëm për të qenë të qartë: rënia është ende aty, por jo saktësisht e ngjashme, dhe një mjek nuk do të ishte në gjendje të identifikonte një pacient që ka marrë ilaçin për 18 muaj dhe një pacient që nuk e ka marrë atë, pa iu drejtuar testeve konjitive”.
“Mund të ndodhë që efektet të shfaqen me kalimin e kohës dhe ato mund të rriten, nuk kemi të dhëna për të thënë një gjë ose të kundërtën. Ajo që dimë tani është se efektet afatshkurtra janë të pakta dhe nuk i dimë ato afatgjata”.
Për të mos folur për efektet anësore, të raportuara edhe nga një komision i pavarur pas miratimit të një prej barnave më të fundit nga FDA amerikane.
Sipas tij, një në pesë nga ata që merrnin lecanemab kishin gjakderdhje dhe ënjtje të trurit.
“Shumica e këtyre rasteve u zbuluan nga imazhet e trurit dhe jo nga simptomat dhe u larguan vetë. Por ka pasur edhe ngjarje më të rënda (shuma të vogla, fatmirësisht) dhe kemi filluar të shohim një numër të vogël vdekjesh”. Dhe padyshim që ekziston problemi i kostos së lartë të këtyre barnave.
“Ato janë shumë të shtrenjta, dhjetëra mijëra euro për person në vit – specifikon Walsh – dhe ky është vetëm çmimi i ilaçit, i cili më pas duhet të injektohet nga personeli i kualifikuar çdo dy javë”.
Për më tepër, me shifrat e pritshme për vitin 2050, mbi 150 milionë pacientë në botë, të flasësh për ilaçe për Alzheimerin është si të mendosh të jesh në gjendje të kurosh të gjithë njerëzit obezë në bota me ilaçe.
Ka shumë pacientë dhe barnat janë shumë të shtrenjta, veçanërisht për vendet me të ardhura të ulëta.
Rruga kryesore – por që praktikisht vlen për shumicën e patologjive kronike – është parandalimi, pasi duke adoptuar stile adekuate jetese rreziku ulet.
“Ne e dimë se shumë raste të demencës mund të parandalohen ose vonohen duke reduktuar faktorët e rrezikut si duhanpirja, alkooli i tepërt, presioni i lartë i gjakut, obeziteti, ndotja: ne kemi nevojë për politika publike dhe në ndërkohë kërkojmë trajtime më të mira për një sëmundje komplekse, jo vetëm duke u fokusuar në amiloid”.
“Lecanemab heq amiloidin dhe në provat klinike pacientët u zgjodhën që të mos kishin asgjë tjetër përveç amiloidit që shkakton rënien e tyre njohëse. Për më tepër, mosha mesatare në studimin e lecanemab ishte 71 vjeç, por shumica e demencave shkaktohen nga një përzierje e çrregullimeve të trurit dhe mosha mesatare në të cilën zhvillohet është rreth 80 vjeç”.
Sipas Walsh, nëse ilaçi administrohet në një grup më përfaqësues, efektet ndoshta do të reduktohen dhe rreziku i efekteve anësore do të rritet.
Përballë këtyre dyshimeve, ideja e përdorimit të këtyre barnave në subjekte asimptomatike, por në rrezik, për shembull për shkak të gjenetikës, ka edhe më pak kuptim.
Rezultatet do të vijnë pas disa vitesh: ka mundësi që duke ndërhyrë kaq herët, para se të ketë dëmtime në tru, ky ilaç të jetë më efektiv.
Por mund të jetë e vështirë për të drejtuar studimin mjaftueshëm për të marrë rezultate të qarta.
Në çdo rast, çdo rrezik apo efekt anësor do të ishte i papranueshëm në këtë grup njerëzish të shëndetshëm. Dhe përzgjedhja e njerëzve të duhur për këto studime është kritike.
“Ne e dimë se shumë me nivele në rritje të amiloidit pa simptoma nuk do të zhvillojnë kurrë demencë, pa ilaçe. Ne duhet të bëjmë më mirë dhe të identifikojmë ata me rrezik veçanërisht të lartë të zhvillimit të demencës dhe të përfitojmë më shumë nga kjo lloj qasjeje”.
Marrë nga “La Repubblica”, përshtatur për “Albanian Post”.